Монгол Улсын гурав дахь ерөнхийлөгч Намбарын Энхбаярын орчуулсан англи өгүүллэгүүдийн “Сохрын орон” /The country of the blind/ номын хоёр дахь хэвлэлийн нээлт Улсын төв номын сангийн Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн нэрэмжит танхимд боллоо. Тэрбээр өмнө нь 1991 онд “Хатсан гар” нэртэйгээр англи өгүүллэгүүдийн түүврийг орчуулан уншигчдын хүртээл болгож байсан юм. Уг бүтээлийг өмнө нь зохиолч З.Доржийн редакторласнаар уншигчдын гарч хүрч байжээ. Уг номын нээлтэд Утга зохиолын доктор, бичгийн сод туурвигч Дамдинсүрэнгийн Урианхай, Соёлын Гавьяат зүтгэлтэн, яруу найрагч Г.Мэнд-Ооёо, найруулагч Ж.Сэнгэдорж, орчуулагч, япон судлаач О.Жаргалсайхан нарын олны танил эрхэм хүрэлцэн ирсэн байлаа.

Н.Энхбаяр “Сохрын орон” номынхоо оршилд “Английн өгүүллэгийн үүсэл хөгжил нь Английн өдөр тутмын сонин хэвлэлийн хөгжилтэй нягт холбоотой. Тус улсад өгүүллэг нь 1880-аад оноос эхлэн өөрийн нэрт төлөөлөгчтэй уран зохиолын бие даасан төрөл зүйл болон хөгжиж эхэлжээ. Өгүүллэг бичигчид ихэвчлэн “Шар ном” эсвэл “Үндэсний ажиглагч” хэмээх хоёр сонинд өгүүллэгүүдээ хэвлүүлдэг байсан. Зохиолчдоос нь дурьдвал, Р.Л.Стивенсон, Р.Киплинг, О.Уайльд нар юм. XIX зууны сүүл, XX зууны эхэн үе бол дэлхий дахиныг донсолгосон, хуучин шинэ хоёрын тэмцэл туйлдаа хүрсэн цаг үе байлаа. Энэ нь урлаг, уран зохиолд хүчтэй нөлөөлсөн нь эргэлзээгүй. Тэр үед хүмүүс бурхан, шашинд итгэх нь багасч, үнэн ба худал, гоо сайхан ба муу муухай, буян ба нүглийн хооронд нь ялгадаг олон зуун жилийн турш хэрэглэгдсэн, хувь хүнээс шалтгаалдаггүй байсан хуучин хэмжүүрүүд устан арилжээ. Тиймээс урлагийн хүмүүс, түүний дотор зохиолчид өөрсдийн бүтээн туурвисан зохиол бүтээлийн үнэ болон гоо сайхны туйлын илрэл, илэрхийлэл мөн хэмээн үзэж эхэлсэн байна. Ийнхүү тэр үеэс эхлэн зохиолчдын уран бүтээлд субъективизм чухал байр суурийг эзэлдэг болжээ” хэмээн сийрүүлжээ.

Бид номын нээлтийн дараа Н.Энхбаяраас уншигчдад номоороо дамжуулан юу хэлэхийг хүссэн талаар асуухад “Би 1986 онд Англид утга зохиолын сургуульд нэг жил суралцаж байсан. Энэ хугацаанд английн утга зохиол, өгүүллэгүүдийг сонирхож эхлээд “Сохрын орон” буюу “Хатсан гар” Англи өгүүллэгийн түүврийг орчуулж байлаа. Тухайн үед ном хэвлүүлэхэд их бэрхшээлтэй байсан учраас 1991 онд уншигчдад хүргэсэн түүх бий. “Сохрын орон”-оор дамжуулан Англи улсын түүх соёлтой хүүхэд залуус танилцах боломжтой гэж бодож байна. Номд багтсан өгүүллэгүүд нь сонгодог нэр төрлөөр дагнан бичдэг алдарт зохиолчдын бүтээл байгаа. Одоогоос 28 жилийн өмнө хэвлүүлсэн бүтээлээ “Сохрын орон” нэртэйгээр уншигчдад дахин хүргэж буйдаа баяртай байна. Ер нь ном зарж мөнгө олох нь чухал биш уншигчдын оюун санаанд нэгэн том хөрөнгө оруулалт хийж байгаа нь л чухал” гэлээ.

ГЭРЭЛ ЗУРГИЙГ Г.БАЗАРРАГЧАА