Цагаан сарыг далимдуулан УИХ-ын гишүүд үнэтэй машинуудаа унаад, сүртэй дагуулуудаа чирээд малны хотоор очиж энгэрт нь элдэв тэмдэг, төмөр зүүж, шагнаж урамшуулах нэртэй саймширч очдог уламжлал энэ жил тасарсангүй. Малчдыг буруутгах аргагүй энэ үйлдлийн цаана асар дорой сэтгэлгээ нуугдаж буйг ч мэдэх хэр нь инээж ирэх хүний өөдөөс хэдэрлэж угтахгүй монгол зангаа гээгээгүй малчдын цайлган сэтгэл дээр дөрөөлж, “Монгол хүн”, “ малчин гаралтай”, “ хөдөөгийн амьдралыг мэддэг” гэх мэт чухал сайн “дүр эсгэх” улс төрийн сурталчилгааны хэрэгсэл болгох нь гачлантай.

Малчны хоттой мал нь энгэрт нь төмөр зүүж, төрийн нэрээр хувь улс төрчийн амбицаа дийлэхгүй явах баян түшээдийн үнэтэй машин тэрэг, өмссөн зүүсэн хувцас хунарынх нь чинээнд хүрэхгүй шахам билээ. Энэ бол эмгэнэл. Мянган малтай малчны нийт хөрөнгийн үнэлгээ зах зээлийн ханшаар нэг тэрбум орчим төгрөг. Харин малчны гадаа алгын чинээ төмөр энгэрт нь зүүж ачир дээрээ өөрсдийгөө дөвийлгөхөөр очсон эрхэм гишүүдийн унасан машины үнэ нь мөн тийм үнэлгээтэй байх жишээтэй. Харьцангуй ойлголт ч гэлээ энэ бол гашуун үнэн. Малын арьс шир, түүхий эд нойлын цаасны үнэд ч хүрч чадахгүй байгаа нь төрийн түшээдийн үндсэн ажлаа 30 жил орхигдуулсных нь гор шүү дээ.

Малчид шагнуулах эрхтэй юу? Гэвэл үнэхээр тийм. Тэд техник, технологи орчин үеийн асар хурдацтай хөгжлийг үл тоон ахуйгаа эрхлэн уламжлалаа тээж яваа баатрууд. Хөдөлмөрөө үнэлүүлэх эрх тэдэнд бий ч Манжийн үеийн хоосон нэр төдий шагналаар ирээдүйг нь шимэгчилдэг хорт явуулга мэт эл үзэгдэл 21-р зуунд мал маллах залуу хойч үегүй болж байгаагын нэг шалтгаан гэлтэй.

Сонгууль ойртох тусам арчуулах нь тодорхой болох МАН-ын гишүүдийн саймшралт орон нутагт давамгайлах болсон нь цайлган сэтгэлтэй малчдыг хариулж байгаад хөдөөний тойргуудаасаа санал авахаар улайрч эхэлсэн шинж тэмдэг.