ХЭВЛЭЛИЙН УДИРДЛАГА НЬ СЭТГҮҮЛЧЭЭ ЗОЛИГТ ГАРГАСАН АСУУДАЛ МОНГОЛЫН СЭТГҮҮЛ ЗҮЙД МУУ ЖИШЭЭ БОЛЛОО
Сурвалжлага нийтэлсэн сэтгүүлчээ редакцийн удирдлага нь дайрдаг нохойны өөдөөс хаядаг хиам шиг шидэж орхив. Яагаад ингэж зүйрлэж байна вэ гэхээр Америкт шуудангийн хүмүүс хүргэлт хийхдээ халаасандаа бэлэн хиам, зайдастай явдаг юм билээ. Айлын зуумхай ярдаг нохой дайрч боргоонгуут өнөө хиамаа шидээд өгчихдөг. Үүнтэй ижил үйл явдал өнгөрсөн долоо хоногт сэтгүүл зүйд боллоо. Болсон процессыг хөндлөнгөөс харахад, asu.mn сайтын сэтгүүлч эмэгтэй өөрт ирсэн мэдээллээ баталгаажуулахаар Эдийн засаг, хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатарын байгаа газарт очжээ. Тэрбээр эрхэм сайд хэдэн хятад иргэдтэй архи ууж, мөрийтэй тоглохоор зэхэж байна гэсэн мэдээлэл авчээ. Үнэхээр тэнд нь Ч.Хүрэлбаатар сайд байжээ. Түүнийг сэтгүүлч отож байгаад юу хийж явааг нь асуув. Сэтгүүл зүй ингэж асуух үүрэгтэй. Ч.Хүрэлбаатар сайдын хувьд ч гэсэн үнэн бодит мэдээлэл өгч, хариулах ёстой. Тэгж яривал уулзаж байгаа улсуудаа ч харуулах үүрэг бий. Гэтэл тэгсэнгүй. Харин ч сэтгүүлчийг хөөлгөж туулгаад явуулчих шиг болсон. Энэ үйл явдал болсны дараа “Хөөрхий сайдыг минь биднийхээ төлөө хөрөнгө оруулалт татах гээд яриа хэлэлцээ өрнүүлж байхад нь ил гаргаж тавилаа. Сэтгүүлч ингэх ёсгүй” гэж нэг хэсэг нь шаагилдаж эхлэв. Тийм зүйл байдаггүй юм. Энд сэтгүүлчийн буруу алга. Яагаад гэвэл Ч.Хүрэлбаатар бол сайд хүн. Төрийн өндөр албан тушаалтан. Жирийн иргэдийг бодвол асар их эрх мэдэлтэй. Цалин хангамж, унаа унаш, гэр орон, эдэлж хэрэглэж байгаа зүйлсийг нь татвар төлөгчдийн мөнгөөр төлдөг. Тийм ч учраас Эдийн засаг, хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатар ард түмэнд шилэн байх ёстой. Сайд, жирийн иргэн хоёрын ялгаа ийм. Төрийн өндөр албан тушаалтан ард түмэнтэй харьцуулшгүй дархан эрхтэй болохоор ашиг сонирхлын асуудал байнга дагаж явдаг. Тиймээс төрийн өндөр албан тушаалтны эрхийг хязгаарласан хуулийг гаргана гээд яриад байгаа шүү дээ. Эрх мэдэлд хүрсэн албан тушаалтнуудын ар гэр, хамаатан садан бүхий хүмүүс төрөөс зарласан бүх тендер, зээл тусламжуудыг хамаад байхаар жирийн иргэдийн эрх зөрчигдөж байна гэж үзэн энэ хуулийг Засгийн газраас оруулж ирсэн. Хуулийн үндэслэл дээр нь хүртэл УИХ, Засгийн газрын гишүүд бол жирийн иргэн биш гэдгийг тодорхой зааглаад өгсөн байдаг. Энэ үүднээс нь ч харсан төрийн өндөр албан тушаалтан ард иргэдээс ямар их дархан эрхтэй болохыг баталж байгаа биз дээ. Тийм болохоор тэр сэтгүүлч Ч.Хүрэлбаатар сайдыг орой үдшийн цагаар, татвар төлөгчдийн мөнгөөр архидан цэнгэж байх вий хэмээн бодоод юу хийж явааг нь асууж, нягталсан байж болно.
Сэтгүүлч олж авсан мэдээллээ өөрийнхөө харьяалагддаг хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд нийтэлжээ. Мэдээ гарсны дараа Ч.Хүрэлбаатар сайд түүнтэй шүүхдэлцэнэ гэдгээ цахим орчинд мэдэгдэв. Сэтгүүлч бүсгүй ч бодит үнэнээс гажаагүй, болсон явдлыг мэдээлсэн хэмээн хариу өгсөн байна лээ. Тэдний илэрхийлсэн байр суурийг харахад асуудал хууль хяналтын байгууллагын шатанд шийдэгдэх нь тодорхой болсон байв. Гэтэл төд удалгүй сэтгүүлчийг редакцийн удирдлага нь буруутгалаа. Ингэхдээ манай сэтгүүлч ёс зүйгүй, ёстой муухай асуудал үүсгэлээ гэж нийгэмд цоллоод Ч.Хүрэлбаатар сайдын талаарх мэдээллээ устгаж байгаагаа мэдэгджээ. Редакциуд сэтгүүлчээ ямар ч үед хамгаалж, өмгөөлж, сургаж бас төлөвшүүлж байдаг. Үүрэг даалгавар өгч сурвалжлагад явуулдаг. Энэ бол Монголын сэтгүүл зүйн салбарын мэргэжлийн редакциудад тогтсон том школ.
Сэтгүүлчээ буруу зүйл хийчихлээ гэж буруутгах гэж яарахын оронд алдаа гаргуулахгүйн төлөө удирдлагаар хангаж ажилладаг нь редакцийн үүрэг юм. Сэтгүүлч асуудлыг хөндөж сурвалжилж, бичиж, нийтэлж нэвтрүүлэхээс нь өмнө редакци түүнийг залж, чиглүүлдэг. Хэрэв удирдан чиглүүлээд гаргангуут эрх хүүхэд шиг гоншигонож байгаа харагдах юм. Сэтгүүлчдээ бүх бурууг тохоод өөрөө уснаас хуурай гарахыг завдаж байгаа тухайн хэвлэлийн удирдлага үнэхээр мэргэжлийн биш ажиллалаа. Хэрэв тухайн мэдээллийг гаргах ёсгүй л байсан юм бол анхнаасаа редакци хянаж, шалгаж, нягталж үзэх ёстой байдаг юм. Тэгээд ч юуг нийтэлж болох болохгүйг хянаж, бодлого явуулахын тулд редакци гэж байдаг. Энэ бүх процедур тэр редакцид алдагдсан байна. Мэдээ гарсны дараа дарга нь дургүйцэхийг бодоход хэн дуртай нь юу хүссэнээ нийтэлдэг юм уу даа гэж бодогдохоор байна.
Нэгэнт сэтгүүлч аливаа мэдээллийг олон нийтэд хүргэсэн нь алдаатай байсан гэж үзвэл нэр хүндийг нь гутаахгүйн төлөө редакци хичээн зүтгэдэг. Дэлхий нийтийн практикт сэтгүүлч ёс зүйн алдаа гаргасан бол редакци дотроо хэлэлцэж, сануулга өгч, хариуцлага тооцдог. Ингэснээр дараа дараагийн алдаа давтагдахаас сэргийлж хүнээ улам сайжруулж авдаг байх жишээтэй. Сэтгүүл зүй хөгжсөн барууны орнуудын
энэ соёл манайд ч хэдийнэ нутагшсан. Ний нуугүй хэлэхэд, сэтгүүлч гарцаагүй буруутай бол шийтгэлээ авах нь зөв л дөө. Гэхдээ тэрийг нь эхлээд редакци олон нийтэд зарладаггүй юм. Буруутай, буруугүйн асуудлыг зөвхөн шүүх тогтоох ёстой. Редакци шүүхээс түрүүлж гүйж гарч ирж мэдэгдэл хийсэн нь өөрийнхөө ёс зүйн зарчмыг ноцтой зөрчиж байна. Энэ асуудлыг Хэвлэл мэдээллийн зөвлөлийн Ёс зүйн хороогоор хэлэлцэнэ гэж дуулдана лээ. Уг байгууллага аль нэг улс төрийн эрх мэдэлтнүүдийн нөлөөнд автаагүй, ёс зүйн зарчим хэлэлцдэг л юм бол сэтгүүлчийг биш, редакци руу нь фокуслах хэрэгтэй шүү.
Монголын сэтгүүл зүй үнэхээр эмзэг байна. Редакцийн удирдлага нь сэтгүүлчээ буруутгаж яаран сандран ул царайлж, эрх баригчдын бууны нохой гэдгээ батлан гүйж гарч ирж зарлах юм. Энэ бол хэвлэл мэдээлэл нам, улс төрийн гар, хөл болсны л хар гай. Монголын бүх хэвлэл мэдээлэл улс төрийн нэг байгууллага болчихсон нь харамсалтай. Өөрсдийн гэсэн бодлого байхгүй. Ялсан намын удирдлагаар явдаг нь худлаа биш. Жаахан юм олж долоохын тулд үнэт зүйлээ уландаа гишгэчихсэн. Худлаа гэвэл борооны дараахь мөөг шиг дэлгэрч байгаа энэ олон сайтыг хар л даа. Тэдэнд улс төрийн намын гар хөл болж болохгүй гэдгийг хэвлэл мэдээллийн хуучцуул, хөл дээрээ боссон том том редакциуд байнга хэлж, захиж, сануулдаг. Гэтэл шинээр байгуулагдсан хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд юу ч мэдэхгүй юм. Хэн дуртай нь гарч ирээд л сэтгүүлчийн буруу, бидэнд хамаагүй гэдэг болох нь байна. Тэгэхээр толгойтой бүхэн хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл байгуулж байгаа энэ үед сэтгүүлчид маань наашаа гэсэн болгон дээр гүйж очоод баймааргүй байна. Одоо ус, тос нь ялгарч байгааг та бүхэн харж байгаа биз дээ. Эрх биш намайг нохойд хаяж өгдөг хиам шиг шидчихгүй редакци байна даа гэсэн газартаа л очиж ажиллах хэрэгтэй. Тэгэхгүй бол удирдлагынхаа золиос болоод байвал мэргэжлийн карьераа дуусгаж ч мэднэ шүү.
Эх сурвалж: Өдрийн сонин
Сэтгэгдэл
ЗОЧИН [64.119.21.105] 2023-05-30 12:59:36
ХҮРЭЛБААТАР ЭНЭ ХУЛГАЙЧ ШӨНӨ ДУНДУУР 01 ЦАГТ ХЯТАДУУДТАЙ БААРАНД ЮУ ЯРЬЖ СУУДАГ БОЛОО, ТӨРИЙН АЖИЛ ЯРИХ БОЛ ТӨРИЙН АЛБАН ӨРӨӨНД, АЖЛЫН ЦАГААР АЖИЛ ЯРИХ ЁСТОЙ БИШҮҮ, РЕДАКЦ НЬ ГЭЖ МАН-ЫН БӨГС ДОЛООГЧ ХЭДЭН ХҮН СҮГНҮҮД СЭТГҮҮЛЧЭЭ БУРУУТГАСАН ГЭНЭ ҮҮ, ЭНЭ РЕДАКЦТАЙ МЭДЭЭЛЛИЙН ХЭРЭГСЛИЙГ ЕРӨӨСӨӨ УСТГАЖ ҮГҮЙ БОЛГОХ ХЭРЭГТЭЙ.
Иргэн 1 [66.181.181.177] 2023-05-30 11:17:00
Шилэн гэж худлаа донгодоод яах вэ дээ... Зарим төрийн томчууд бусармаг явдлаа нууж эрх мэдлээрээ түрий барин өөрийгөө хамгаалдаг нь үнэн шүү дээ. Энэ хүнийг Хотгор шанагын уурхайг бас л гадны том нөхөрт худалдаж байсан тухай нэртэй сэтгүүлч хөндөж л бсан. Энэ хүнийг төрийн өндөр сэнтийд байлгаад байх сонирхол хэнд бна вэ??? МАН-ханд уу??? Аль эсвэл ерөнхийлөгч, ерөнхий сайдад уу??? МАН ийм л нөхдүүдэд хариуцлага нтр тооцож чаддаггүйн учир юу вэ??? гэж асуумаар бна. МАН хулгайч луйварчдаар дүүрсэн гэдэг нь үнэн л юм бна. Худлаа гэвэл өөрсдөө нэрлэсэн шүү дээ. Энэ л үнэн.