Номын баярын үеэр цагдаа нарт хүчирхийлүүлсэн гэх зохиолч С.Төмөртэй ярилцлаа.

-Сая Сүхбаатарын талбайд номын баяр болсон. Тухайн үед та цагдаа нартай үл ойлголцож эмх замбараагүй байдал үүсгэсэн юм билээ. Болсон үйл явдлын талаар тодруулахгүй юу?

-Тухайн өдрийн оройн 18:00 цагийн орчимд болсон явдал шүү дээ. Номын баяр тарах дөхөөд хүмүүс лангуугаа орхиод явж байсан. Энэ үед эзэнгүй саравчинд нь ороод барьж очсон гурван номоо дэлгээд суусан юм. Удсан ч үгүй 20 орчим насны хоёр охин ирээд “Түрээсийн мөнгөө төл. Үгүй бол эндээс яв” гэх шаардлага надад тавьсан. Би ч “Үзэсгэлэн тарж байна. Үлдсэн цөөхөн минутад номоо зарж болохгүй юу” гэх хүсэлт тавьсан юм. Гэсэн ч зөвшөөрөөгүй. Ингээд би номоо аваад саравчнаас нь гарч сайн дураараа ном зарж байсан иргэдийн хажууд нь очоод суулаа. Удсан ч үгүй өнөө хоёр охин маань хоёр цагдаа дагуулаад хүрээд ирсэн. Сүүлд тодруулахад, Сүхбаатар дүүргийн цагдаагийн нэгдүгээр хэлтсийн эргүүлийн цагдаа н.Ууганбат, н.Батдэлгэр нар байсан юм билээ. Миний бие ямар нэгэн нийтийн хэв журам зөрчөөгүй, номоо танилцуулаад сууж байхад л “Та энд ном зарж болохгүй. Таныг журамлана. Цагдаагийн путик рүү явъя” гээд л чирсэн. Би “За би тэгвэл номоо аваад эндээс явъя” гэтэл явуулахгүй гээд л хүч хэрэглэж газар унагаад толгой болон хавирга руу маш хүчтэй цохисон. Газар унасан үед Ууганбат гэж цагдаа хавирга дээр биеийн жингээрээ өвдөглөж сууж байгаа юм. Нийтийн хэв журам зөрчөөгүй байхад л энгийн иргэнийг хүчирхийлсэн. Тухайн цагдаа нар надад хэвийн шаардлага тавьсан бол яваад л өгөх байсан. Гэсэн ч заавал арга хэмжээ авна, торгоно гэж миний биед халдсан. Би өнөөдөр 58 настай. Эргүүлийн цагдаа нар 20 гаруйхан настай чийрэг эрчүүд байсан. Миний тухайд маш гомдолтой байна.

-Хажууд тань олон хүмүүс байсан шүү дээ. Ямар үйлдэл гаргав?

-Тухайн үед цагдаа нар болон иргэдийн хооронд жижиг хэмжээний үймээн гарсан юм шүү. Миний дээрээс өвдөглөөд дарж байхад тэнд байсан залуус цагдаа нар луу хэдэн талаас нь дайрсан. Өнөө хоёр цагдаа ч зугтаад сураггүй алга болсон. Ингээд би Цагдаагийн дотоод хяналт руу хандсан юм. Дуудлагын дагуу Сүхбаатар дүүргийн цагдаагийн хэлтсийн ахмад н.Батболд гэж хүн ирсэн. Цагдаагийн путик руу ороход зугтаасан хоёр цагдаа сууж байгаа юм. Харин дуудлагын дагуу ирсэн Батболд надад хандаж “Та цагдаа нарт зодуулсан гэж дуудлага өгсөн. Үүнийг нотлох баримт алга. Бичлэг байхгүй байна. Та өөр газар ондоо хэн нэгэнд зодуулсан юм байна. Харин та цагдаа нарын шаардлагыг эсэргүүцэж, эрх чөлөөнд нь халдсан байна. Таныг хорино” гэж дарамталсан. Үүнээс Батболд гэдэг ахмад эргүүлийн хоёр цагдаа миний биед халдсан хэргийг нуун дарагдуулах зорилготой байгаа юм байна гэж ойлгосон. Миний эхнэрийн утсанд байсан зурган баримтыг дарамталж устгасан. Ингээд надаар “Миний бие гомдолгүй, хохиролгүй” гэсэн бичиг хийлгэж авч байгаа юм. Би ч хоригдохгүйн тулд дарамт доор хэлснийг нь л гүйцэтгэсэн. Гэтэл гомдолгүй гэсэн бичиг хийлгэж авчихаад өнөөх ахмад Батболдын зан хувирч анх намайг баривчлуулсан хоёр охиныг дагуулж орж ирээд “Таныг хорино” гэж хэлээд мөн л хүч хэрэглэж цагдаагийн хэлтэс рүү авч явсан. Улмаар болсон үйл явдлын талаар хэнд ч, ямар ч өргөдөл гаргахгүй байхыг анхааруулсан. Товчхондоо хэргийг март. Тэгээд яв гэж байгаа юм. Цагдаагийн дотоод хяналтын ахмад ирчихээд миний биед халдсан хоёр цагдааг ил цагаан өмгөөлж байсан нь нотлох баримтуудыг устгаж надад хэрэг тохохоор зэхэж байна гэх хардлагыг төрүүлсэн.

-Цагдаагийн дотоод хяналтаас танд байсан нотлох баримтуудыг устгасан юм байна шүү дээ. Товчоор хэлбэл тэд “гал”-ыг унтрааж. Хэрэг хэрхэн сөхөгдөв?

-Тэнд байсан хүмүүс бичлэг хийж, зураг дарсан юм билээ. Тэр нь нийгмийн сүлжээнд цацагдаж цагдаа нарын энгийн иргэнийг яргалсан үйлдэл олонд ил болсон. Олонд ил болж байгаа нь л энэ үйлдэл шүү дээ. Цагдаа нарт яргалуулсан ч дарагдаад өнгөрч байгаа маш олон жишээ бий. Хүмүүс тэр бүрийг ил гаргаад байх боломжгүй. Миний бие л гэхэд 200 мянган төгрөг төлж хэвлэлийн бага хурал зарлалаа. Ийм боломжтой иргэн хэд билээ. Ер нь цагдаа нар гэм зэмгүй иргэдийг дарамталдаг, яргалдаг үйлдэл хэвийн үзэгдэл болчихсон байна. Бид чинь ардчилсан нийгэмд амьдарч байгаа биз дээ. Нийтийн эзэмшлийн талбайд хоёр гуравхан ном барьж суусан өндөр настан цагдаа нарт хүчирхийлүүллээ. Энэ ямар нийгэм юм бэ. Өнөөдөр намайг хүчирхийллээ. Маргааш гэм зэмгүй явж байгаа таны ойр дотнын хэн нэгэн эргүүлийн цагдаа нарын гарын шүүс болоход ойрхон байна. Магадгүй дараагийн удаа энэ хүчирхийлэгч нар хэн нэгний амь насанд халдахгүй гэх баталгаа алга. Эрх чөлөөт нийгэмд ийм бусармаг зүйл байж хэрхэвч таарахгүй. Цагдаа нар чинь ард иргэдэд үйлчлэх байгууллага биз дээ. Өнөөдөр тэр үүрэг ухамсраа мартчихсан байна. Төрийн хувцас өмсөж иргэдийг дарангуйлдаг, байгууллагаараа үгсэн хуйвалдаж гэмт халдлага үйлдсэн нэгнийгээ өмгөөлж, бусдад хэрэг тохох гэж оролддог газар болчихсон юм байна. Би үүнийг хурцаар эсэргүүцэж байна. Энэ үйлдлийнхээ төлөө өнөөдөр би дарамтад орчихоод байна. Эл хэрэг олонд ил болсноос хойш Батболд гэж ахмад өдөр бүр над руу утасдаж уулзах санал тавьж, айлган сүрдүүлж байна. Тэр бүү хэл Сүхбаатар дүүргийн цагдаагийн хэлтсийн дарга хүртэл утасдаж уулзах санал тавьж байна лээ. Одоогоор би гомдол гаргасан байгаа. Хэрэг дээр мөрдөн байцаагч томилогдоход би очиж уулзана. Наана нь ямар ч хүнтэй уулзахгүй, ямар ч нөхцөлд би гомдлоо татахгүй.

-Тухайн үед таныг согтууруулах төрлийн ундаа хэрэглэсэн байсан гэх мэдээлэл гарсан байна лээ.

Би эрүүл мэндийн шалтгаанаар архи тамхи огт хэрэглэдэггүй. Манайхан удам дагасан хэл бичгийн улсууд. Миний гэр, бүл ойр дотнынхон хуулийг ягштал дагаж мөрддөг улс.

-Та зөвшөөрөл эрх авалгүйгээр номын баярт оролцсон юм байна. Энэ үйлдэл тань хуулийн зүйл заалт зөрчсөн үү?

-Үгүй. Би ямар ч хууль зөрчөөгүй. Ном худалдаалахыг хориглосон хууль тогтоомж байхгүй. Төв талбайд байж болохгүй гэж хөөгөөд байгаа нь утгагүй байхгүй юу.

-Номын баяраар талбай дээрх саравчнуудыг нийслэлээс үнэ төлбөргүй гаргаж өгдөг биз дээ...

-Үгүй шүү дээ. 400 мянган төгрөг төлж түрээсэлдэг юм байна. Үүний ард нэг эрхтэн дархтаны бизнес явж байна л даа. Нийтийн эзэмшлийн талбайг ашиглаж байж ганцхан асрыг хамгийн доод тал нь 400 мянган төгрөгөөр түрээсэлж байгаа юм. Тэнд хэдэн асар барьдаг билээ. Тооцоод үзвэл аманд багтахгүй их мөнгө гарч байгаа биз. Дахиад онцолъё. Нийтийн эзэмшлийн талбайг ашиглаж байж “Номын ертөнц” гэж асар их мөнгөний бизнес хийж байгаа нь өөрөө хүнлэг бус үйлдэл. Иргэдийг соён гэгээрүүлэхийн тулд яагаад үүнийг үнэгүй гаргаж өгч болдоггүй юм. Би шууд хэлье. 400 мянган төгрөг төлсөн иргэдийн олонх нь ашиг олоогүй шүү. Зардлаа нөхөөд салсан бол их юм.

-Танд асар түрээслэх боломж байгаагүй юм уу?

-Би түрээслэхээр хандсан ч саравч нь дуусчихсан байсан.